کد مطلب:51642 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:41

گنجینه پرسمان » متفرقه

قرآن در مورد رعايت حقوق ملل و اقليتها چه ديدگاهي دارد؟

قرآن مجيد، باصراحت، سياست كلي اسلامي را درباره مراعات حقوق ملل و مذاهب ديگر، چنين بيان ميكند:
«لا يَنْها كُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَمْ يُقاتِلوكُمْ في الّدِينِ وَلَمْ يخرجوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ اَنْ تَبَرُّوهُمْ و تُقْسِطوا اِلَيْهِمْ اِنَّ اللَّهَ يُحِبُ الْمُقسِطينَ» ممتحنه/8
[خداوند شما را درباره كساني كه در مسئله مذهب با شما جنگ نميكنند (جنگ مذهبي ندارند) و شما را از وطنتان اخراج نميكنند بازنميدارد كه با آنان به عدالت و نيكي رفتار نمائيد. خداوند عدالت پيشگان را دوست دارد].
يعني اقليتهاي مذهبي اگر با شما جنگ مذهبي اعلام نكردند به شما فشار نياوردند و شما را از وطنتان خارج نكردند بايد با آنها به عدالت و نيكي رفتار كنيد بدين ترتيب اسلام اجازه ميدهد اقليتهاي مذهبي و مخالفان اسلام در جامعه اسلامي باشند و از حقوق انساني برخوردار گردند، اما مشروط بر اينكه مزاحم اسلام و مسلمانان نبوده و بر ضد آنها كاري صورت ندهند
در آيه ديگر ميفرمايد:
«اِنَّما يَنْهاكُمُ اللهُ عَنِ الَّذينَ قاتَلُوكُمْ في الدِّينِ وَ اَخْرَجُكُمْ مِنْ ديارِكُمْ وَ ظاهروا عَلي اِخْراجِكُمْ اَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُم فَاُوْلَئكَ هُمُ الظَّالِمُونَ» ممتحنه/9
[تنها كساني را كه با شما عناد ميورزند و ميجنگند و شما را از وطنتان اخراج كردهاند و يا در اين راه كمك كردهاند، نبايد دوست بداريد و دوستداران آنان ستمگرانند].
سياست كلي اسلام درباره اقليتهاي مذهبي و مخالفان اسلام، از اين دو آيه استفاده ميشود، مادامي كه اقليتها به حقوق اكثريت تجاوز نكنند و بر ضد اسلام و مسلمانان توطئه ننمايند، در كشور اسلامي كاملاً آزاد هستند و مسلمانان وظيفه دارند با آنها به عدالت و نيكي رفتار نمايند. ولي اگر بر ضد اسلام و مسلمانان با كشورهاي ديگر بند و بست داشته باشند، مسلمانان موظف هستند جلو فعاليت آنها را بگيرند و هرگز آنها را دوست خود ندانند.
آري، آزادي و احترام اقليتهاي مذهبي در اسلام به پايهاي است كه اگر كسي از اهل ذمه كاري انجام دهد كه در شرع آنها جايز است، ولي در شرع اسلام حرام ميباشد مانند: شرابخواري، در حكومت اسلامي، كسي حق ندارد متعرض او بشود، مادامي كه به آن عمل تظاهر ننمايند. و اگر به آن تظاهر كنند، به عنوان نقض قانون «تحتالحمايگي» مورد بازخواست قرار ميگيرند.
اما اگر عملي انجام بدهند كه در دين آنها هم عملي حرام است مانند: زنا و لواط و ... از نظر حقوق با مسلمان هيچ تفاوتي ندارند، و قاضي حق دارد حدّ جاري كند و ميتواند او را به ملت خود تحويل بدهد تا طبق قوانين مذهبي خودشان مجازات كنند. در فقه اسلامي ميخوانيم: اگر دو نفر از اهل ذمه، مرافعه خود را پيش قاضي مسلمان ببرند، قاضي مخير است يا ميان آنان، طبق حكم اسلام قضاوت نمايد و يا اينكه، از او اعراض كند به موجب آيه شريفه:
«فَاِنْ جَاؤْكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ اَوْ اَعْرِض عَنْهُمْ» مائده/42
اسلام به مسلمانان اصرار و تأكيد ميكند كه پيمانهاي خود را در مورد حمايت از اهل ذمه محترم بشمارند و با آنان مدارا و خوشرفتاري كنند، چنانكه در قرآن مجيد آمده است:
«وَ لا تُجَادِلُوا اَهْلَ الْكتابِ اِلاَّ بِالَّتي هي اَحْسنُ اِلاَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ وَ قولُوا آمَنّا بِالَّذِي اُنْزِلَ اِلَيْنا وَ اُنْزَلَ اِلَيْكٌمْ» عنكبوت/46
[با اهل كتاب جز به طريق نيكو مجادله نكنيد، مگر كساني كه از آنان ستم كردهاند به آنها بگوئيد به كتاب خويش و كتاب شما ايمان داريم، خداي ما و خداي شما يكي است و ما مطيع او هستيم ...]
پيامبر گرامي درباره اهل كتاب، مسلمانان را به رفق و مدارا توصيه كرده است، در اينباره از پيامبر گرامي(ص) حديثي نقل شده كه فرمود:
«من ظلم معاهدا و كلفه فوق طاقته فانا حجيجه يوم القيامة» (فتوح البلدان/167 ط مصر)
[هر كس بر هم پيمان مسلمانان ستم كند يا به او بيش از طاقت، تكليف نمايد در روز قيامت، من شخصاً طرف حساب او هستم].
و در جاي ديگر ميفرمايد:
«من آذي ذميا فانا خصمه و من كنت خصمه خصمته يوم القيامة» (روح الدين الاسلامي/274)
[هر كس به اهل ذمه اذيت كند، من دشمن او هستم در روز قيامت از او انتقام خواهم گرفت].

---

: آية الله جعفر سبحاني
پرسشها و پاسخها